Koffiezetten met een percolator
Koffiezetten met een percolator, in de jaren 50 zag je haast niet anders. Maar ouderwets koffiezetten met een pruttelpotje staat weer helemaal op de kaart. Of je nu thuis op de bank van een stevige kop koffie wilt genieten of de wildernis in trekt zonder toegang tot elektriciteit. Het enige wat je voor het gebruik van een percolator nodig hebt is een warmtebron, water, versgemalen koffie en een beetje geduld. Het is immers een vorm van slow coffee.
In dit artikel gaat onze expert Nick je meer vertellen over koffiezetten met een percolator. Lees nu al zijn tips en advies, of ga direct zelf aan de slag en bekijk ons actuele aanbod aan percolators en percolatorkoffie.
Wat is een percolator?
Er bestaat wat verwarring over wat een percolator precies is. Zo gebruiken we in de volksmond deze term vaak als alternatief voor de moka express, oftewel de Italiaanse koffiepot. Dit is echter niet helemaal hetzelfde, al komt de werking in grote lijnen wel overeen. Doordat deze term tegenwoordig wordt aangehouden bij gebruik van de moka express (zowel door gebruikers als leveranciers) gaan we in dit artikel ook uit van de percolator die we kennen als moka express.
Hoe werkt een percolator?
Percoleren gaat als volgt: het waterreservoir van de percolator wordt gevuld met water en verwarmd door een warmtebron. Dit kan een gaspit zijn, maar er zijn ook percolators die geschikt zijn voor bijvoorbeeld inductie. De warmtebron verwarmt het waterreservoir. Zodra het water bijna het kookpunt heeft bereikt, wordt dit door het holle buisje in de kan naar boven gestuwd. Het water gaat, onder druk, via het filterzeefje langs de koffie naar de uitschenkkan. Op deze manier neemt het water de heerlijke smaken en aroma’s van de koffie mee. Je moet wel even geduld hebben voordat de slow coffee klaar is, maar dan heb je ook wat!
Een percolator bestaat uit vijf onderdelen. Het waterreservoir, de filter waar de gemalen koffie ingaat, het filterplaatje met de filterring en de percolatorkan waarmee de koffie tot slot uitgeschonken wordt. De percolator maakt middels stoomdruk sterke koffie met een zijdezachte en diepe smaak. In tegenstelling tot wat er vaak gedacht wordt, is een percolator niet ontworpen om espresso mee te zetten.
Aan de slag met een percolator
Heb je een percolator gekocht of twijfel je nog of een percolator iets voor jou is? Wij leggen je graag uit hoe koffiezetten met een percolator in zijn werk gaat. Het is heel gemakkelijk, maar een beetje houvast is natuurlijk altijd fijn. Daarom laten we in deze handleiding stap voor stap zien hoe je dit het beste kunt aanpakken.
Stap 1: Vul het waterreservoir
Het onderste deel van de percolator is het waterreservoir. Vul dit reservoir met de juiste hoeveelheid water, in veel gevallen tot het aangegeven streepje. De uiteindelijke hoeveelheid water is afhankelijk is afhankelijk van de maat van de percolator. Zodra het waterreservoir gevuld is plaats je de filter weer terug op de bovenkant van het reservoir.
Let op: het water mag nooit boven het ventiel van het reservoir uitkomen.
Hoeveelheid water per kopje
Er zijn al percolators vanaf 1 kop. Echter zijn de meeste percolators verkrijgbaar met een grootte tussen de 4 en 9 kopjes. Let wel op dat hierbij uitgegaan wordt van een espressomaatje (30 ml). Als hoeveelheid water kun je 30 ml per kopje aanhouden. Zet je maar één kopje, kies dan voor 40 ml aangezien er altijd wat water in het reservoir achterblijft.
Stap 2: Vul het filter met versgemalen koffie
De volgende stap is om het filter te vullen met versgemalen koffie. Het is de bedoeling dat de filter tot aan de rand toe gevuld is. Tik hde filter gevuld met koffie een paar keer zacht op het aanrechtblad en strijk de bovenkant glad. Het is belangrijk dat het water er goed doorheen kan, anders bouwt de percolator te veel druk op wat resulteert in een bittere koffiesmaak en een stomend ventiel. Mocht het zo zijn dat het ventiel gaat stomen, zet dan onmiddellijk de warmtebron uit. Zodra het filter gevuld is met koffie, plaats je de kan weer op de percolator.
Welke soort koffie is geschikt?
Niet iedere koffie is geschikt voor een percolator. Gebruik altijd gemalen koffie, bij voorkeur versgebrand en zo kort mogelijk voor gebruik gemalen. Let op dat de koffie is gebrand voor filter (dit staat aangegeven op de verpakking), deze koffie is middelgrof in maling. Gebruik geen maling voor espresso, deze is te fijn. Te grove koffie resulteert in een zure smaak, te fijne koffie in een bittere smaak. Houd daarom altijd middelgrof gemalen koffie als standaard aan.
Koffiemolen voor percolator
De ene koffiemolen is de andere niet. Kijk daarom goed of de koffiemolen die je in combinatie met een percolator wilt gebruiken, een instelbare maalgraad heeft. Hiermee kun je zelf aangeven hoe grof of fijn je de maling van de bonen wilt hebben. Wellicht verstandig om een handmatige bonenmolen te overwegen in plaats van een elektrische koffiemolen. Dan kun je met een gerust hart zowel je percolator als de molen gebruiken tijdens een vakantie zonder toegang tot elektriciteit.
Stap 3: Plaats de percolator op de warmtebron
Zodra de percolator volledig in elkaar gezet is, kan deze op de warmtebron geplaatst worden. Gebruik hiervoor een gematigd vuur. Het is belangrijk dat het proces in de gaten wordt gehouden. Loop dus niet weg van de percolator tijdens het koffie zetten. Door koffie te zetten met een open vuur bestaat er een kans dat de koffie kan verbranden. Door het proces in de gaten te houden voorkom je dit. Hou het deksel open om het proces te volgen.
Warmtebron voor percolator
Voor het gebruik van een percolator heb je een warmtebron nodig. Er zijn percolators van verschillende materialen: aluminium en roestvrijstaal. Let op: aluminium percolators zijn enkel geschikt voor gasfornuizen. Een percolator van RVS is geschikt voor alle warmtebronnen: gas, inductie, een keramische of elektrische kookplaat.
Tip: zorg ervoor, wanneer je met gas kookt, dat de gasvlam niet onder de percolator uitkomt. Is je percolator te klein voor de gaspit? Kies dan een vlamverdeler. Zo kun je de kleine percolator toch gebruiken!
Stap 4: Koffie laten doorsijpelen
Vervolgens is het belangrijk om de slow coffee door te laten sijpelen. Zodra de percolator in contact komt met de warmtebron herkennen we 3 fases tijdens het koffieproces. Hierbij de kenmerken die bij iedere fase horen:
- Fase 1: Er komt waterdamp uit het holle buisje. Er zijn koffiebelletjes en de percolator begint te pruttelen.
- Fase 2: De koffie loopt langs het holle buisje in de uitschenkkan. Het extractieproces is begonnen. Inmiddels zijn de koffiebelletjes gestopt, maar de koffie is begonnen met lopen en spettert lichtelijk in de kan.
- Fase 3: Er zijn weer koffiebelletjes te zien. De koffie is klaar!
Zodra er geen nieuwe koffie meer in de kan loopt en de koffiebelletjes stoppen met pruttelen is het tijd om de percolator van de warmtebron af te halen. Laat de percolator niet te lang op het vuur staan. Klaar is klaar.
Tip: het is belangrijk dat je regelmatig de percolatorring vervangt. Wanneer er aan de buitenkant van de percolator waterdruppels bij de filter ontstaan, weet je dat de tijd daar is.
Stap 5: Koffie uitschenken
Het is tijd om de koffie uit te schenken! Pas op met het vastpakken van de kan, want de percolator wordt erg heet. Doordat deze koffie wordt gezet middels stoomdruk heeft percolatorkoffie altijd een wat troebele uitstraling.
Het uitschenken van de koffie kan op twee verschillende manieren. Rechtstreeks vanuit de percolator, of door deze eerst over te schenken in een andere kan. De percolatorkan heeft een hoge temperatuur waardoor de kans groter is dat de smaak van de koffie bitter wordt. Met overschenken verklein je deze kans. Hoe langer je de koffie laat staan, hoe sneller de versheid achteruit gaat. Schenk de koffie dus direct uit.
Tip: wil je nog een kan percolatorkoffie zetten? Plaats dan de percolator onder koud water zodat deze in rap tempo afkoelt. Zo wordt deze snel weer hanteerbaar. Je kan dan in no-time een nieuw potje pruttelkoffie zetten.
Stap 5: Koffie drinken
Je ruikt nu de verse koffie aroma’s, dat betekent dat het tijd is om te genieten van jouw versgezette percolatorkoffie! Alleen of met gasten. Deze manier van koffiezetten brengt namelijk een hoop sfeer met zich mee. Het is dus de perfecte afsluiting van een door jou georganiseerd diner.
Doordat je de percolatorkoffie uitschenkt per hoeveelheid van 30ml, is het voor de presentatie leuk om espressokopjes te gebruiken.
Stap 6: Percolator schoonmaken
Zodra alle koffie is uitgeschonken en je de percolator niet meer wilt gebruiken, laat deze dan ongeveer 30 minuten staan voordat je hem uit elkaar haalt.
Een percolator schoonmaken is heel gemakkelijk. Zorg dat de kan leeg is en draai de bovenkant los. Vervolgens haal je het filter eruit en spoel je deze af onder de kraan. Vergeet ook niet om eens in de zoveel tijd de filterring en het filterplaatje goed schoon te maken. Laat geen koffieresten in de percolator zitten, dit komt niet ten goede van de smaak voor een volgende zetting.
Let op: De percolator mag niet in de vaatwasser. Was deze ook niet met sop. Een zacht sponsje of een afwasborstel met heet water volstaat. Zo voorkom je dat de percolator gaat oxideren. Gebruik je een aluminium percolator? Droog deze dan extra goed af om oxidatie te voorkomen.
